>Yargıtay Kararları, Hamilin şikayet başvurusu

>Kayseri Asliye Ceza Mahkemesi, Karşılıksız çek suç duyurularında 5941 Sayılı Çek Yasasına göre şikayet hakkının sadece çeki bankaya ibraz eden hamilde olduğu, diğer cirantaların şikayet hakkının bulunmadığı gerekçesi ile takipsizlik kararı vermiştir.
Savcılık tarafından, Kayseri Ağır Ceza Mahkemesine yapılan tüm itirazlar red edilmiştir.
Adalet Bakanlığına yapılan yazılı emir talepleri red edilmiştir.

T.C.
YARGITAY
10. Ceza Dairesi
Esas No:2008/10817
Karar No:2010/11607
Tarih:13.05.2010

Karşılıksız çek keşide etmek suçundan sanık A.Okan hakkında (Çorlu İkinci Asliye Ceza Mahkemesi)’nce yapılan yargılama sonucu, 05.07.2006 tarihinde 2005/336 esas ve 2006/394 karar sayı ile kurulan mahkumiyet hükmünün sanık müdafii tarafından temyiz edilmesi üzerine, dava dosyasının Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının bozma isteyen teblignamesi ile 25.06.2008 tarihinde Dairemize gönderildiği anlaşıldı. Dosya incelendi.
Gereği görüşülüp düşünüldü:
1- İbrazdan sonra yapılan cironun alacağın temliki hükümlerine tabi olduğu dikkate alınarak yapılan incelemede; suça konu çek fotokopisinde, şikayetçi Nazım’ın cirosunun banka ibraz kaşesinden sonra olduğu ve çeke ilişkin olarak muhatap banka tarafından düzenlenen ihtarnameye göre de ibraz eden hamil olmadığı anlaşıldığından, suça konu çekin ibraz anında muhatap banka tarafından alınan fotokopisinin okunaklı ve onaylı örneği getirtilip, ibraz tarihinde şikayetçinin şikayet hakkının bulunup bulunmadığı araştırılıp saptandıktan sonra hüküm kurulması gerektiğinin gözetilmemesi,
2- 20.12.2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı gün yürürlüğe giren 5941 sayılı “Çek Kanunu” ile 3167 sayılı “Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun” yürürlükten kaldırılmış, dava konusu suçun unsurları ve yaptırımları farklı biçimde yeniden düzenlenmiş olduğundan; 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 2 ve 7. maddeleri de gözetilerek, sanığın hukuksal durumunun bu kapsamda tekrar değerlendirilip belirlenmesinde zorunluluk bulunması,
Bozmayı gerektirmiş, sanık müdafiinin temyiz itirazları bu nedenle yerinde görülmüş olduğundan, hükmün (BOZULMASINA), 13.05.2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

>Çeklerde ciro ve devir kabiliyeti

>ÇEKLERİN DEVRİ:

Devir kabiliyeti:
T.T.K. Madde 700 – Sarahaten “Emre yazılı” kaydı ile veya bu kayıt olmadan muayyen bir kimse lehine ödenmesi şart kılınan bir çek, ciro ve teslim yolu ile devredilebilir.
Emre yazılı değildir” kaydı ile veya buna benzer bir kayıtla muayyen bir kimse lehine ödenmesi şart kılınan bir çek ancak alacağın temliki yolu ile devredilebilir ve bu devir, alacağın temlikinin hukuki neticelerini doğurur.
Ciro, keşideci veya çekten dolayı borçlu olanlardan her hangi biri lehine de yapılabilir. Bu kimseler çeki yeniden ciro edebilirler.
CİRO:

I – Umumi olarak: ( Ciro şikayet hakkının belirlenebilmesi için çok önemlidir.)
T.T.K. Madde 701 – Cironun, kayıtsız ve şartsız olması lazımdır. Ciro, şartlara tabi tutulmuşsa bunlar yazılmamış sayılır.
Kısmi ciro ve muhatabın cirosu batıldır.
Hamiline yazılı ciro beyaz ciro hükmündedir.
Muhatap lehindeki ciro yalnız makbuz hükmündedir; meğer ki, muhatabın birden fazla şubesi olup da ciro, çekin üzerine çekildiği şubeden başka bir şube üzerine yazılmış bulunsun.
II – Hak sahipliğini ispat vazifesi:
T.T.K. Madde 702 – Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kimse son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde salahiyetli hamil sayılır. Çizilmiş cirolar bu hususta yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro takibederse bu son ciroyu imzalayan kimse çeki beyaz ciro ile iktisabetmiş sayılır.
Hamile yazılı çek üzerine yapılan ciro:
T.T.K. Madde 703 – Hamile yazılı bir çek üzerine yapılan bir ciro cirantayı, müracaat hakkına dair hükümler gereğince mesul kılarsa da senedin mahiyetini değiştirerek onu emre yazılı bir çek haline getirmez.
Protestodan ve vadeden sonraki ciro:
T.T.K. Madde 705 – Protestonun keşidesinden veya aynı mahiyette bir tespitten yahut ibraz müddetinin geçmesinden sonra yapılan bir ciro, ancak alacağın temliki hükmünde tutulur ve böyle bir temlikin neticelerini doğurur.
Aksi sabit oluncaya kadar tarihsiz bir ciro, protesto veya aynı mahiyette bir tesbitin icrasından veya ibraz müddetinin geçmesinden önce yapılmış sayılır.

Çekin bankaya ibrazından sonra ciro edilmesi alacağın temliki hükmündedir. Çeki bu surette elinde bulunduran hamilin şikayet hakkı yoktur. (Örneğin: Bankanın karşılıksız çek kaşesinin altındaki cirantanın cirosu veya çeki bankaya ibraz eden hamil ile banka kaşesi arasındaki cirantanın cirosunun şikayet hakkının bulunup bulunmadığı yönünden araştırılmalıdır.Bankadan karşılıksız çek fotokopileri getirtilip ibraz sırasında çekin arkasında adı geçen hamilin imzasının bulunup bulunmadığı tesbit edilmelidir.)

Ciro, karşılıksız çek arkasının hamil tarafından imzalanması suretiyle yapılır. Emre yazılı çekin, emrine çek keşide edilen tarafından çekin arkası imzalanmak suretiyle ciro edilmesi mümkündür. Çekin arkasında emrine çek keşide edilenin cirosunun bulunmaması halinde çekin başkalarına devri ve ciro edilmesi hükümsüzdür.