>Çeklerde ciro ve devir kabiliyeti

>ÇEKLERİN DEVRİ:

Devir kabiliyeti:
T.T.K. Madde 700 – Sarahaten “Emre yazılı” kaydı ile veya bu kayıt olmadan muayyen bir kimse lehine ödenmesi şart kılınan bir çek, ciro ve teslim yolu ile devredilebilir.
Emre yazılı değildir” kaydı ile veya buna benzer bir kayıtla muayyen bir kimse lehine ödenmesi şart kılınan bir çek ancak alacağın temliki yolu ile devredilebilir ve bu devir, alacağın temlikinin hukuki neticelerini doğurur.
Ciro, keşideci veya çekten dolayı borçlu olanlardan her hangi biri lehine de yapılabilir. Bu kimseler çeki yeniden ciro edebilirler.
CİRO:

I – Umumi olarak: ( Ciro şikayet hakkının belirlenebilmesi için çok önemlidir.)
T.T.K. Madde 701 – Cironun, kayıtsız ve şartsız olması lazımdır. Ciro, şartlara tabi tutulmuşsa bunlar yazılmamış sayılır.
Kısmi ciro ve muhatabın cirosu batıldır.
Hamiline yazılı ciro beyaz ciro hükmündedir.
Muhatap lehindeki ciro yalnız makbuz hükmündedir; meğer ki, muhatabın birden fazla şubesi olup da ciro, çekin üzerine çekildiği şubeden başka bir şube üzerine yazılmış bulunsun.
II – Hak sahipliğini ispat vazifesi:
T.T.K. Madde 702 – Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kimse son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde salahiyetli hamil sayılır. Çizilmiş cirolar bu hususta yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro takibederse bu son ciroyu imzalayan kimse çeki beyaz ciro ile iktisabetmiş sayılır.
Hamile yazılı çek üzerine yapılan ciro:
T.T.K. Madde 703 – Hamile yazılı bir çek üzerine yapılan bir ciro cirantayı, müracaat hakkına dair hükümler gereğince mesul kılarsa da senedin mahiyetini değiştirerek onu emre yazılı bir çek haline getirmez.
Protestodan ve vadeden sonraki ciro:
T.T.K. Madde 705 – Protestonun keşidesinden veya aynı mahiyette bir tespitten yahut ibraz müddetinin geçmesinden sonra yapılan bir ciro, ancak alacağın temliki hükmünde tutulur ve böyle bir temlikin neticelerini doğurur.
Aksi sabit oluncaya kadar tarihsiz bir ciro, protesto veya aynı mahiyette bir tesbitin icrasından veya ibraz müddetinin geçmesinden önce yapılmış sayılır.

Çekin bankaya ibrazından sonra ciro edilmesi alacağın temliki hükmündedir. Çeki bu surette elinde bulunduran hamilin şikayet hakkı yoktur. (Örneğin: Bankanın karşılıksız çek kaşesinin altındaki cirantanın cirosu veya çeki bankaya ibraz eden hamil ile banka kaşesi arasındaki cirantanın cirosunun şikayet hakkının bulunup bulunmadığı yönünden araştırılmalıdır.Bankadan karşılıksız çek fotokopileri getirtilip ibraz sırasında çekin arkasında adı geçen hamilin imzasının bulunup bulunmadığı tesbit edilmelidir.)

Ciro, karşılıksız çek arkasının hamil tarafından imzalanması suretiyle yapılır. Emre yazılı çekin, emrine çek keşide edilen tarafından çekin arkası imzalanmak suretiyle ciro edilmesi mümkündür. Çekin arkasında emrine çek keşide edilenin cirosunun bulunmaması halinde çekin başkalarına devri ve ciro edilmesi hükümsüzdür.